Show don't tell: weet wat je laat zien
Show, don't tell is een bekende schrijftechniek die vaak wordt gebruikt door schrijvers om hun verhalen levendiger en boeiender te maken. Essentieel dus voor een goede tekst.
Het idee achter show, don't tell is om de lezer beelden, emoties en gebeurtenissen te laten ervaren in plaats van simpelweg te vertellen wat er gebeurt. Zo kun je schrijven: ‘De zon scheen op het gebroken glas, waardoor duizenden regenbogen ontstonden’, in plaats van ‘het was een zonnige dag’.
Door te 'tonen' in plaats van te 'vertellen', nodig je de lezer uit om actief deel te nemen aan je verhaal, waardoor de beleving intenser en persoonlijker wordt. Het laat je verhaal tot leven komen en sleept je lezer mee in de wereld die je hebt gecreëerd.
Deze techniek is niet alleen nuttig voor romanschrijvers, maar kan ook je e-mails en zakelijke teksten verbeteren. Als je je boodschap op een beeldende manier overbrengt, kun je je lezer of klant beter overtuigen.
In dit artikel ga ik dieper in op wat show, don't tell precies inhoudt en hoe je het kunt toepassen in je teksten.
Wat is ‘show, don't tell’?
‘Show, don’t tell’ is een schrijftechniek die vaak gebruikt wordt in literatuur en scenario’s. In plaats van alles letterlijk te vertellen, probeer je het verhaal te laten zien door middel van actie en dialoog. Het is als het ware alsof je een film voor de lezer afspeelt zodat ze de gebeurtenissen zelf kunnen ervaren. Zo krijgt je verhaal meer diepgang en wordt de lezer er meer bij betrokken.
Als ik je bijvoorbeeld vertel dat ik boos ben, dan is dat de 'tell' manier. Maar als ik laat zien hoe ik mijn vuist op tafel sla en met een rood hoofd tegen je schreeuw, dan laat ik als schrijver veel beter zien hoe boos ik ben. Zo kun je als lezer zelf de emoties en situaties invullen, en dat maakt een verhaal vaak veel boeiender.
Toepassen van ‘show, don't tell’ kan best lastig zijn, vooral in het begin. Daarom een paar tips.
Probeer zo veel mogelijk gebruik te maken van concrete, zintuiglijke details. Laat je personages dingen doen, zeggen en voelen, zodat de lezer zich makkelijker in de situatie kan inleven. En vergeet niet dat actie en dialoog vaak sterker zijn dan lange beschrijvingen.
Natuurlijk is het niet altijd nodig om alles te 'showen'. Soms werkt 'telling' juist beter om informatie op een duidelijke en beknopte manier over te brengen. Het is een kwestie van de juiste balans vinden tussen de twee.
Wanneer je merkt dat je verhaal wat saai of vlak aanvoelt, is het een goed idee om te kijken of je meer van deze techniek kunt toepassen.
Voordelen van de show don’t tell-techniek
Het grootste voordeel van show, don't tell is dat het je lezers dwingt om betrokken te zijn bij het verhaal. Ze moeten hun verbeelding gebruiken om de beelden en scènes te creëren die jij hebt bedacht. Dit zorgt ervoor dat ze meer betrokken raken met de personages en het verhaal makkelijker kunnen volgen.
Show, don’t tell maakt ook het schrijfproces uitdagender en verrijkt het. Je moet als schrijver echt outside-the-box denken, want je kunt niet zomaar zeggen dat een personage boos is.
Je moet manieren vinden om die woede te laten zien, bijvoorbeeld door lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en interacties tussen personages. Dit helpt bij het ontwikkelen van je schrijfvaardigheid en maakt het eindresultaat veel boeiender.
Tot slot helpt show, don’t tell om clichés te vermijden. In plaats van steeds dezelfde formuleringen en uitdrukkingen te gebruiken, dwingt deze techniek je om creatiever te zijn in je beschrijvingen. Het resultaat: frisse en originele verhalen die moeilijker te voorspellen zijn en lezers echt kunnen verrassen.
Technieken voor ‘Show, Don’t Tell’
Beeldende beschrijving
Een techniek om ‘show, don’t tell’ toe te passen, is door het gebruik van beeldende beschrijvingen. In plaats van simpelweg te vertellen wat er gebeurt, probeer je de situatie zo te beschrijven dat je het als lezer voor je ziet.
Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen ‘Jan was verdrietig’, zou ik kunnen schrijven: ‘Tranen stroomden over Jans wangen terwijl hij naar de grond staarde’. Op deze manier kun je je als lezer beter inleven in het verhaal en voel je meer betrokken.
Gebruik van dialogen
Een andere manier om ‘show, don’t tell’ toe te passen, is door het gebruik van dialogen. In plaats van te vertellen wat personages denken of voelen, laat je ze dat zelf uiten in een gesprek. Zo wordt het verhaal levendiger en krijg je meer inzicht in de karakters.
Bijvoorbeeld, in plaats van te schrijven ‘Sara was boos op Tim’, kan ik een dialoog opnemen waarin Sara tegen Tim zegt: "Ik kan niet geloven dat je dat gedaan hebt! Je wist hoe belangrijk dit voor me was!" Zo komt Sara’s boosheid op een natuurlijke en overtuigende manier naar voren.
Gebruik van zintuiglijke details
Ten slotte helpt het gebruik van zintuiglijke details om ‘show, don’t tell’ in een tekst toe te passen. Door te focussen op wat personages horen, zien, ruiken, proeven en voelen, wordt de lezer meer ondergedompeld in de wereld van het verhaal.
Ik kan bijvoorbeeld schrijven: "De geur van verbrand rubber vulde de lucht terwijl Liesbeth haastig door de straten liep, de zonnestralen prikkelden haar huid." Deze zintuiglijke beschrijvingen maken het verhaal rijker en meeslepender.
Door beeldende beschrijvingen, dialogen en zintuiglijke details te gebruiken, kun je het principe van ‘show, don’t tell’ in je teksten toepassen en zorgen voor een boeiend en levendig verhaal waarin je als lezer helemaal opgaat.
Wat te vermijden bij ‘show, don’t tell’
Niks is perfect dus ook de techniek ‘show don’t tell’ niet. Er zijn namelijk twee dingen die je beter kunt vermijden: overbodige details en te veel interpretaties.
Overbodige details
Als je iets beschrijft, zorg er dan voor dat je alleen de cruciale details opneemt. Als het doel is om te laten zien hoe zenuwachtig een karakter is, focus dan op de fysieke symptomen zoals trillende handen of een zwetend voorhoofd. Het is niet nodig om te beschrijven hoe de de geur van brandende kaarsen de lucht vulde, tenzij het relevant is voor het verhaal.
Ga dus voor details die de scène tot leven brengen, maar probeer niet elk klein aspect te beschrijven. Dit maakt je tekst alleen maar onduidelijk en moeilijk om te lezen. Bovendien: als je te veel details geeft, krijgt de lezer weinig kans om zijn eigen verbeelding te gebruiken.
Te veel interpretaties
Een ander punt om op te letten is het vermijden van te veel interpretaties. Laat de lezer zelf conclusies trekken op basis van de beschreven acties en dialogen. Vertel niet direct wat de personages voelen en denken, maar laat het zien via hun gedrag. Met andere woorden: geef de lezer de puzzelstukjes en laat hem zelf de puzzel oplossen.
Als je te veel interpretaties geeft, krijgt de lezer het gevoel dat hij aan zijn handje wordt vastgehouden en onderschat je zijn intelligentie. Hierdoor wordt het verhaal minder boeiend en kan het zelfs irritatie opwekken.
Dus, als ijs ‘show, don’t tell’ gebruikt in je tekst, doe je er goed aan overbodige details en te veel interpretaties te vermijden. Op deze manier blijft het verhaal helder, boeiend en laat je jouw lezers hun eigen verbeelding werken.
Balans tussen ‘show’ en ‘tell’
Als schrijver is het belangrijk om te weten wanneer je iets moet laten zien (‘show’) en wanneer je iets moet vertellen (‘tell’). Een goede balans hiertussen maakt een tekst aantrekkelijk en effectief.
Laten we eens kijken hoe we dit kunnen toepassen in onze teksten.
In veel gevallen is het beter om te laten zien dan te vertellen. ‘Show’ houdt je lezer geboeid en betrokken bij het verhaal. Stel je voor dat ik aan een vriend een spannende gebeurtenis wil vertellen. Ik zou kunnen zeggen: "Ik was zo bang."
Maar het is veel sterker om te beschrijven hoe ik dit voelde: ‘Mijn hart bonkte in mijn keel en mijn handen trilden als een rietje’.
Toch zijn er momenten waarop ‘tell’ ook zijn waarde heeft. Soms is het efficiënter en duidelijker om iets rechtstreeks te vertellen, vooral als het niet cruciaal is voor het verhaal.
Als ik bijvoorbeeld vertel over hoe ik naar de winkel ging en daarna naar huis, is het niet nodig om elke stap te laten zien. Ik kan gewoon zeggen: ‘Ik ging naar de winkel en daarna naar huis’.
Om een goed evenwicht te vinden tussen ‘show’ en ‘tell’, moet je als schrijver in staat zijn om te beoordelen welke informatie belangrijk is en welke niet. Het is essentieel om te weten welke momenten in je verhaal extra aandacht verdienen met ‘show’ en welke momenten kunnen worden samengevat met ‘tell’.
De kunst van het schrijven zit in het herkennen van wanneer je beide technieken moet toepassen. Dus, de volgende keer dat je een verhaal deelt, denk dan na over hoe je het beste de balans tussen ‘show’ en ‘tell’ kunt vinden, zodat je lezer zich betrokken voelt en geïntrigeerd door jouw woorden.
Hoe kan ‘show don’t tell’ bijdragen aan effectieve marketing?
‘Show don’t tell’ is een krachtig principe in de marketingwereld. Want in plaats van simpelweg te vertellen wat je product of dienst doet, is het beter om het te laten zien. Door voorbeelden te geven, wordt het verhaal boeiender en begrijpen mensen beter wat je bedoelt.
Eén van de voordelen van ‘show don’t tell’ is dat het de verbeelding van je doelgroep stimuleert. In plaats van alles voor te kauwen, geef je jouw doelgroep de mogelijkheid zelf te ontdekken wat je bedoelt. Hierdoor zal je boodschap beter blijven hangen bij je doelgroep en zullen potentiële klanten eerder geneigd zijn actie te ondernemen.
Het toepassen van ‘show don’t tell’ kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld, in plaats van te vertellen dat je product duurzaam is, kun je laten zien dat het gemaakt is van gerecyclede materialen of dat het een lange levensduur heeft. Dit maakt je verhaal geloofwaardiger en spreekt meer tot de verbeelding van je doelgroep.
Al met al is ‘show don’t tell’ een effectief instrument om je marketingstrategie naar een hoger niveau te tillen. Door het toepassen van dit principe zorg je ervoor dat je verhaal aantrekkelijker wordt en dat je boodschap beter aankomt bij je doelgroep. En dat kan net het verschil maken tussen succes en falen.
Conclusie
‘Show, don’t tell’ draait om het tonen van informatie door middel van actie en dialoog, in plaats van het simpelweg vertellen ervan.
Maar ‘show, don’t tell’ is niet altijd de beste aanpak. Soms is het nodig om informatie direct te vertellen, vooral als het niet relevant is voor het plot of de emoties van een verhaal. Het is belangrijk om een goede balans te vinden tussen beide technieken om je tekst boeiend en leesbaar te houden.
