Hoe de woorden ‘sinds’ en ‘vanaf’ van elkaar verschillen

‘Sinds’ en ‘vanaf’, simpele woorden die mensen vaak foutief door elkaar gebruiken. Hoewel Genootschap Onze Taal het door elkaar gebruiken goedkeurt, voelt het soms toch verkeerd aan. In deze post leg ik je uit hoe dat zit.

Eerst maar even definiëren wat voor woorden ‘sinds’ en ‘vanaf’ precies zijn. Om te beginnen hebben de twee woorden een vergelijkbare betekenis (daarom gaat juist gebruik ervan vaak mis). In beide gevallen geven ze het begin van een periode of tijdstip aan. Ze worden vaak als voegwoord gebruikt of als voorzetsel. 

Hieronder heb ik de functies van en het verschil tussen deze twee woorden beschreven.

Sinds

Het woord ‘sinds’ is een voegwoord en een voorzetsel dat wordt gebruikt om te verwijzen naar het beginpunt van een periode in de tijd, of om aan te geven wanneer een bepaalde gebeurtenis begon en tot op heden voortduurt. Het wordt vaak gebruikt om tijdsrelaties te beschrijven. 

 - Als voegwoord: ‘sinds’ kan worden gebruikt om een tijdstip aan te geven waarop een actie begon en nog steeds voortduurt. Het wordt vaak gevolgd door een werkwoord in de tegenwoordige tijd.

*    Voorbeeld: Hij werkt bij dat bedrijf sinds 2010. (Hier geeft ‘sinds’ aan dat het werk begon in 2010 en nog steeds doorgaat)

- Als voorzetsel: ‘sinds’ kan ook worden gebruikt om te verwijzen naar het beginpunt van een tijdsperiode.

*   Voorbeeld: Hij werkt bij dat bedrijf sinds 2010. (Hier verwijst ‘sinds’ naar het begin van het jaar 2010)

Het Genootschap Onze Taal stelt dat sinds niet voor een tijdstip in de toekomst kan worden gebruikt.

Vanaf

Het woord ‘vanaf’ is een voorzetsel. Het wordt gebruikt om het beginpunt van een tijdsperiode, een actie of een reeks gebeurtenissen aan te geven. Het geeft aan wanneer iets begint zonder te impliceren dat het nog steeds gaande is.

Vanaf betekent 'te beginnen bij'. Het Genootschap Onze Taal stelt dat het 'niet uitmaakt dat het tijdstip in de toekomst ligt of in het verleden'. 

Als voorzetsel heeft het woord de betekenis 'vanaf het genoemde tijdstip' en 'gedurende de genoemde periode'. Als voegwoord heeft het de betekenis 'vanaf het tijdstip dat' en 'gedurende de periode dat'.

     - Als voorzetsel: ‘vanaf’ wordt gebruikt om een tijdstip of een punt in de tijd aan te geven waarop iets begint. Het kan ook gebruikt worden om een startpunt aan te geven voor een reeks gebeurtenissen.

            * Voorbeeld: Vanaf morgen zullen de nieuwe regels van kracht zijn. (Dit geeft aan dat de nieuwe regels beginnen te gelden op het moment dat ‘morgen’ aanbreekt)

Belangrijkste verschil tussen sinds en vanaf

Het belangrijkste verschil tussen 'sinds' en 'vanaf' is dat 'sinds' meestal verwijst naar een punt in de tijd en dat nu nog steeds bezig is, terwijl 'vanaf' alleen het beginpunt aangeeft zonder te zeggen of het nog steeds gaande is. 

'Sinds' wordt ook vaker gebruikt als een voegwoord, terwijl 'vanaf' meestal een voorzetsel is.

De keuze tussen deze twee woorden hangt af van de context en de gewenste nuance in de zin.

Opmerkelijke gebruik van ‘vanaf’ in de verleden tijd 

Het Genootschap Onze Taal stelt vast dat ‘sinds’ niet voor een tijdstip in de toekomst kan worden gebruikt. Opmerkelijk is dat dezelfde vereniging dus stelt het 'niet uitmaakt dat het tijdstip in de toekomst ligt of in het verleden'. 

Dat terwijl je over ‘vanaf’ in de meest gevallen hetzelfde kunt redeneren voor een tijdstip in het verleden.

‘Vanaf’ wordt gebruikt voor een punt in de tijd dat voor je ligt, en niet achter je. Sinds wordt gebruikt voor een punt in de tijd dat achter je ligt. 

Tussen beide bestaat dus een duidelijk onderscheid. Vanaf kun je in de meeste gevallen juist niet gebruiken in de verleden tijd.

Laten we eens gaan kijken hoe dat precies zit.

Een strikter onderscheid tussen sinds en vanaf:

- ‘Sinds’ kan worden gebruikt bij het aanduiden van een tijdstip of periode die in het verleden begon en nog voortduurt. 

• Hij is al sinds 1988 voorzitter van de volleybalclub. 

Dat klinkt aanmerkelijk beter en logischer dan:

• Hij is al vanaf 1988 voorzitter van de volleybalclub. 

Of neem de volgende zin:

• Hij is vanaf afgelopen zaterdag bezig met de voorbereidingen voor het feest. 

Beter is:

• Hij is sinds afgelopen zaterdag bezig met de voorbereidingen voor het feest. 

‘Vanaf’ kan wél prima worden gebruikt om een tijdstip in de toekomst aan te duiden. 

• Vanaf 2035 wil ik vaker gaan reizen. 

Er is één situatie waarin ‘vanaf’ wel een tijdstip in het verleden kan aanduiden. Dat kan als het een tijdstip in het verleden aanduidt dat in het verleden is afgerond. Je doelt dan in feite op een gebeurtenis in het verleden die destijds nog moest beginnen.

• Hij was vanaf 1988 voorzitter van de volleybalclub maar moest er om gezondsheidredenen in 2007 mee stoppen.

Dat ‘vanaf’ hier wordt gebruikt als een toekomstig tijdstip in het verleden wordt ondersteund door het feit dat je hier ‘sinds’ niet kunt gebruiken.

Ga maar na, de volgende zin klinkt vreemd: 

• Hij was sinds 1988 voorzitter van de volleybalclub maar moest er om gezondheidsredenen in 2007 mee stoppen.

Hopelijk heeft bovenstaande tekst enigszins verduidelijkt dat er wel degelijk een verschil is tussen ‘sinds’ en vanaf’. En dan vooral voor het gebruik ervan in de verleden tijd. Weet je even niet meer hoe het precies zit; de voorbeelden hierboven kunnen helpen.