logo

Hoe schrijf je een goed intro – tips voor een snel resultaat

Een vrouw heeft een idee voor het schrijven van een lead of intro voor haar tekst.

Schrijf een goede lead of je schrijft voor niemand. Wie teksten schrijft, ontkomt niet aan het schrijven van een intro (ook wel lead genoemd). Of het nu gaat om een journalistiek artikel, een persbericht of een blog, ze hebben allemaal behoefte aan een pakkend begin om de lezer het artikel in te trekken. En nee, dat is niet zo gemakkelijk als het misschien lijkt. 

 

Het schrijven van een goed intro is misschien wel één van de lastigste dingen bij het schrijven. Of je nu bezig bent met een nieuwsbericht, een blog of iets anders, die eerste zinnen moeten de lezers meteen vastgrijpen. Ik leg je in deze post uit hoe je dat doet.

 

Een goed intro schrijven: hoe doe je dat?

Een goed intro schrijven doe je door les één op de school voor de journalistiek toe te passen: benoem in je eerste alinea de vijf W's en (eventueel) de H. Oftewel: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. 

 

Staan die in je lead, dan heb je de essentie van het artikel samengevat en weet de lezer in een ommezien of hij wil verder lezen of niet. Anders gezegd: in een goede lead kun je de nieuwsgierigheid van de lezer prikkelen. Een slechte lead zorgt ervoor dat hij afhaakt.


TIP: verdeel de vijf W's en de H over meerdere zinnen. Als je die allemaal in één of twee zinnen propt wordt de zin vaak lang en lelijk.

 

Hieronder een voorbeeld van een nieuwslead volgens de hierboven beschreven richtlijn:

Een man van 35 jaar zonder vaste woon- of verblijfplaats (Wie) is zaterdag (Wanneer) in Amsterdam (Waar) aangehouden op verdenking van doodslag (Wat). De politie kreeg een telefoontje van een gealarmeerde buurtbewoner die een tijdlang gegil hoorde uit een pand aan de Herengracht. Bij aankomst zag een agent de man met bebloede kleren (Waarom) het pand verlaten. 

 

Volgorde van de vijf W’s en de H in je intro

Er bestaat geen vaste volgorde voor de vijf W’s in je intro. Maar je wil normaal gesproken graag het onderwerp als eerste noemen om de lezer duidelijk te maken om wie (of wat) het gaat. 

 

Daarom raad ik je aan om de wie-vraag als eerste te beantwoorden. Kijk maar naar het voorbeeld van de man die in Amsterdam is opgepakt.

 

In de bovenstaande lead (de cursieve tekst) zijn alle vijf de W's. Aan die ‘eis’ is dus voldaan. 

 

Maar de H (hoe) ontbreekt. 

 

Dat is niet zo raar. Deze vraag is vaak het moeilijkst te beantwoorden. Het antwoord erop vraagt vaak om een uitleg. Gelukkig is het meestal geen probleem om de H weg te laten in de lead, als de vijf W's maar zijn benoemd. Kun je de hoe wel benoemen, doe dat dan vooral wel. 

 

Kom snel ter zake in je intro

De bovenstaande lead is die van een nieuwsartikel. Nieuwsartikelen komen snel ter zake en zijn daardoor meestal zakelijk van stijl. Dat soort intro's vertelt je in het kort wat er is gebeurd. Daarna zou je kunnen stoppen met lezen. Wil je meer details weten, dan lees je verder. 

 

Je kunt redeneren dat als je je lezer niet prikkelt om verder te lezen de lead niet deugt. Naar analogie van wat hierboven staat, klopt dat. Maar zo zwart-wit is het niet. 

 

De functie van een nieuwsartikel is informeren. De lezer zelf bepaalt op basis van het intro of hij het onderwerp van het artikel interessant genoeg vindt of niet. 

 

Bovendien staat boven de lead altijd een kop. Dat is het eerste (en belangrijkste!) onderdeel van een tekst voor een lezer om te bepalen of hij het artikel wil gaan lezen of niet. Is de kop niet goed of niet interessant genoeg, dan zal een lezer waarschijnlijk niet eens aan het artikel willen beginnen. 


Een man met koptelefoon zit achter zijn laptop, werkend aan een goed intro voor zijn artikel.

Hoe pak je het schrijven van je intro aan?

Op zich heb ik die vraag hierboven al beantwoord. Toch wil ik daar nog even apart op ingaan. Er bestaan immers verschillende soorten teksten (nieuwsartikel, reportage, achtergrondverhaal, analyse, interview, persbericht en blog, om er een aantal te noemen), en die vragen om een (iets) andere aanpak

 

Net zoals bij een roman is de eerste zin essentieel. Die moet je nieuwsgierigheid prikkelen. Dit werkt goed bij minder feitelijke verhalen en met name bij persberichten, achtergrondverhalen en reportages. Voor het schrijven van een persbericht en een blog komt de aanpak voor het schrijven van een intro min of meer overeen met dat van een nieuwsartikel. 


Maar is je artikel wat vrijer qua vorm, zoals een reportage of achtergrondverhaal, dan kun je wat vrijer met het concept van de vijf W's en de H omgaan. Uiteindelijk moeten ze wel in je tekst staan, maar je kunt er wat langer de tijd voor nemen om ze allemaal te vermelden. In plaats van ze in de eerste alinea te 'proppen', kun je die informatie ook verdelen over de eerste twee of misschien wel drie alinea's.


Dat kan goed werken om de nieuwsgierigheid te prikkelen. En soms wil je in je intro eerst en vooral spanning opwekken en zijn de 5 W's en de H iets minder belangrijk.

 

Intro: het belang van een goede eerste zin 

Wat voor elke intro onmisbaar is, is een goede eerste zin. Die werkt als de advertentie voor de rest van de tekst. Die eerste zin moet prikkelen, nieuwsgierigheid opwekken. Of je nu een nieuwsartikel schrijft (dan is het nieuwsfeit op zich meestal al genoeg om verder te lezen) of een roman. Besteed er veel aandacht aan om je artikel (of roman) die zo gewenste 'kickstart' te geven. 


Hoe schrijf je dan een goede eerste zin? Dat is voor een belangrijk deel afhankelijk van je creativiteit, maar ook van de invalshoek. Je kunt een verhaal op duizenden manieren vertellen. 

 

Is er iets opvallends waaraan je je verhaal kunt ‘ophangen’? Een goede eerste zin kun je vaak vinden in een contrast of tegenstelling. Een opmerkelijk feit of boude bewering werkt ook vaak goed. 

 

Hieronder vier voorbeelden van eerste zinnen:

  1. Vijfhoog op het Kennedyplein in Eindhoven klopt een hart op een tafel. 
  2. Ook met kanker durft Harry van Marwijk te dromen over de toekomst.   
  3. Ze fietsten samen duizenden kilometers op hun tandem; Geert van der Ham en zijn blinde broer Mark.
  4. Op haar 52e werd Inge van der Wijst topsporter. 

 

Zoals je ziet heeft elke zin iets verrassends of opmerkelijks. De een wat meer dan de ander, maar elke zin trekt de aandacht. Daarna kun je je nog steeds richten op het beantwoorden van de vijf W's en (eventueel) de H.

 

De lengte van het intro is ook van belang. Eerst het visuele deel: een lang intro nodigt niet uit tot lezen. Maar een lang intro betekent impliciet ook dat het niet concreet is. Het gevolg kan zijn dat de lezer afhaakt. Daarom is het belangrijk dat je snel ter zake komt.


Probeer je intro’s niet langer dan vier zinnen te maken. Dan moet je wel snel ter zake komen. En dan is je intro vrijwel zeker kort en bondig.

 

Conclusie

Zorg bij het intro van een tekst dat je wie, wat, waar, wanneer, waarom en eventueel hoe (de vijf W's en de H) benoemt. Probeer dat te doen in vier zinnen, zodat het intro concreet is. En zorg voor een pakkende eerste zin.

Twee bruine handen reiken naar elkaar ter illustratie van een post over hulpwerkwoorden.
24 jan., 2024
Hulpwerkwoorden: vaak onopvallende woordjes die een zin kunnen maken of breken. Hebben, zijn, worden, kunnen, mogen - ze lijken onmisbaar. Maar wat als je deze vaak overbodige hulpwerkwoorden eens weglaat? Wat blijkt, teksten worden zowaar sterker als je hulpwerkwoorden waar mogelijk schrapt. Het gaat om meer dan alleen een persoonlijke stijlkeuze ; het is een bewuste strategie om je tekst meer impact te geven. Dit proces van schrappen heeft alles te maken met actief schrijven . Door minder hulpwerkwoorden te gebruiken, forceer je jezelf om directer en concreter te zijn . Je zult ontdekken dat je zinnen krachtiger, je argumenten overtuigender en je hele tekst prettiger leesbaar worden. Het kan even puzzelen zijn, maar als je eenmaal wanneer je ze kunt weglaten en hoe je dat doet, schrijf je vlotter. In deze post leg ik je alles uit wat je moet weten. Lees dus vooral verder! Belangrijkste punten van deze post: Schrappen van hulpwerkwoorden maakt je tekst krachtiger; Actief schrijven betrekt lezers beter en verduidelijkt je boodschap; Minder hulpwerkwoorden zorgen voor een vlottere en duidelijkere tekst. Wanneer hulpwerkwoorden schrappen? Als je schrijft, wil je dat je teksten helder en krachtig overkomen. Het schrappen van overbodige hulpwerkwoorden draagt hier in grote mate aan bij. Identificeren van overbodige hulpwerkwoorden Check eerst of hulpwerkwoorden echt nodig zijn. Vaak gebruik je automatisch woorden als 'zullen', 'kunnen' of 'worden'. Dat maakt zinnen onnodig lang en soms vaag. Als je merkt dat een zin ook zonder deze woorden duidelijk is, dan is dat een teken om ze te schrappen. Verbeteren van zinsconstructies Door het schrappen van hulpwerkwoorden, dwing je jezelf tot het verbeteren van je zinsconstructies. Maak je taalgebruik actiever, vermijd overbodige vormen zoals ‘zullen’, ‘zouden’, ‘gaan’ en ‘mogen’ en gebruik meer to-the-point-uitspraken. Vergelijk maar eens 'Het zal worden overwogen' met 'We overwegen het'. Welke van deze twee zinnen spreekt je meer aan? De tweede variant is directer en houdt je lezer meer betrokken. Vermijd passief schrijven Passief schrijven maakt teksten vaak log en onpersoonlijk. Een passieve zin is een zin waarin het onderwerp niet de handeling uitvoert, maar ondergaat. Probeer daarom actieve zinnen te formuleren door te kijken wie of wat handelt . Verander bijvoorbeeld de passieve zin 'De bal wordt door de jongen geschopt' in de actieve zin 'De jongen schopt de bal'. Hiermee zorg je voor meer dynamiek en energie in je tekst. Het belang van actief schrijven Actief schrijven maakt je teksten directer en daardoor prettiger leesbaar. Het gaat hierbij om het gebruik van de bedrijvende vorm, waarbij het onderwerp van de zin de actie uitvoert. In plaats van te zeggen 'de bal wordt door de jongen geschopt', zeg je 'de jongen schopt de bal'. Je ziet het verschil: de zin wordt energieker en komt sneller ter zake. Waarom kiezen voor een actieve schrijfstijl? Teksten zijn levendiger als je de hulpwerkwoorden schrapt; Teksten worden korter en krachtiger; Informatie is makkelijker te verwerken; Het geeft een overtuigender gevoel, alsof je meer betrokken bent bij het onderwerp. Denk aan hoe je overkomt als je passieve zinnen en termen als ‘worden’ en ‘zijn’ te veel gebruikt. In een actieve zin ben je de baas over je eigen woorden . Hierdoor creëer je een sterkere verbinding met je lezers, omdat ze voelen dat je met hen praat, niet alleen tegen hen. Dit betekent niet dat je nooit passieve zinnen moet gebruiken, maar als je de mogelijkheid hebt om actief te schrijven, doe dat dan vooral! Zorg ervoor dat je zinnen vol energie zitten. Zo ben je de leider van je verhaal. Door een actieve stijl te gebruiken, maak je je tekst levendiger en actiever, wat weer een positief effect heeft op hoe je boodschap wordt ontvangen. Wil je meer weten over het oh zo belangrijke actief schrijven , klik dan op de link. Soorten hulpwerkwoorden en hun functies Nu wil ik hier zeker niet de indruk wekken dat hulpwerkwoorden overbodig zijn. Ze bestaan niet voor niets. Hulpwerkwoorden zijn soms onmisbaar om nuances in je zinnen aan te brengen . Je gebruikt ze om tijd, modaliteit en een passieve toon te verwerken. Modaliteit en hulpwerkwoorden Modaliteit gaat over wat jij als spreker denkt over de actie die je beschrijft. Er zijn verschillende hulpwerkwoorden van modaliteit die je helpen uiten wat je mogelijk, noodzakelijk of wenselijk vindt. Voorbeelden hiervan zijn kunnen, mogen, willen, zullen en zouden. Elk van deze werkwoorden geeft een andere nuance aan. Kunnen geeft een mogelijkheid of capaciteit aan; Mogen duidt op toestemming; Willen staat voor een wens of verlangen; Zullen wordt gebruikt om de toekomst of een verwachting aan te duiden; Zouden is om over een voorwaardelijke situatie te praten. Hulpwerkwoorden in combinatie met andere werkwoorden Hulpwerkwoorden komen vaak voor in combinatie met een ander werkwoord. Daarom heten ze tenslotte hulpwerkwoord. Samen vormen ze een samengestelde werkwoordstijd of drukken ze een modaliteit uit. In deze combinaties is het hulpwerkwoord niet zelfstandig; het ondersteunt het hoofdwerkwoord om de betekenis te vormen. Voorbeeld: In de zin 'Ik kan zwemmen', is 'kan' het hulpwerkwoord dat de mogelijkheid toevoegt aan het zelfstandig werkwoord 'zwemmen'. Hulpwerkwoorden in de lijdende vorm Voor een lijdende vorm gebruik je hulpwerkwoorden als 'worden' en 'zijn' om aan te geven dat iets door iemand anders gedaan wordt. Hierbij ligt de focus op de handeling die ontvangen wordt in plaats van op degene die de handeling uitvoert. Voorbeelden: 'De brief wordt geschreven' toont aan dat het schrijven van de brief momenteel gebeurt; In de voltooide lijdende vorm, zoals 'De brief is geschreven' geeft 'is' aan dat de actie is afgerond. Strategieën voor het schrappen van hulpwerkwoorden Als je teksten schrijft, wil je natuurlijk dat jouw boodschap helder en overtuigend is. Overbodige hulpwerkwoorden schrappen is daarvoor een uitstekende manier. Hieronder heb ik een paar tactieken opgesomd die je daarbij kunnen helpen. Slimme keuzes in woordgebruik Goed, het moge inmiddels duidelijk zijn dat je hulpwerkwoorden zoveel mogelijk probeert te vermijden. Dit doe je door jezelf af te vragen of ze echt iets toevoegen aan de zin . Vaak kun je een zin sterker maken door direct het hoofdwerkwoord te gebruiken. Verander bijvoorbeeld 'hij is aan het lopen' in 'hij loopt'. Zo schrijf je meteen een meer actieve zin. Het belang van sterke werkwoorden Gebruik sterke werkwoorden om je tekst levendiger te maken. Zo kun je hulpwerkwoorden vermijden. Want sterke werkwoorden hebben meer zeggingskracht en laten vaak een hulpwerkwoord weg. Ze geven de lezer een helder beeld en zorgen ervoor dat je actief schrijft. Kijk bijvoorbeeld naar de zin 'Ze kunnen winnen' en vergelijk die met de zin 'Ze winnen'; de tweede optie is directer en krachtiger. Al is de betekenis hier niet hetzelfde, dus let altijd op de context. Schrappen in verschillende schrijffasen Zie het schrapen van hulpwerkwoorden als een proces dat meerdere schrijffasen bestrijkt. Begin bij de eerste versie van je tekst door gewoon te schrijven. Laat de tekst dan even liggen en pak 'm er opnieuw bij om te schrappen. De beste keuze kun je vaak maken met een frisse blik, waarmee je vervolgens onnodige hulpwerkwoorden weglaat en (dus) je tekst aanscherpt. Zet je zinnen kracht bij Gebruik concrete en to-the-point formuleringen om je zinnen krachtiger te maken. Dit maakt je boodschap duidelijker en geeft de lezer meer vertrouwen in wat je zegt, vooral als je woorden die twijfel uitdrukken (zoals misschien, mogelijk, wellicht en waarschijnlijk), die vaak overbodig zijn, vermijdt. Tip: probeer bijvoeglijke naamwoorden (adjectieven) en bijwoorden (adverbials) die weinig toevoegen ook zoveel mogelijk weg te laten. Tips voor het redigeren van teksten Als je je eerste versie hebt geschreven, redigeer je tekst dan grondig. Kijk of je passieve zinnen met ‘worden’ en ‘zijn’ naar actieve zinnen kunt ombuigen en verwijder woorden die niets toevoegen. Tip: lees je teksten hardop voor om te horen waar de tekst niet soepel loopt of onduidelijk is. Het effect van hulpwerkwoorden op leesbaarheid en duidelijkheid Hulpwerkwoorden kunnen een tekst onnodig lang en minder duidelijk maken. Het slim inzetten of weglaten ervan verbetert vaak zowel de leesbaarheid als de duidelijkheid. Waarom hulpwerkwoorden de leesbaarheid beïnvloeden Hulpwerkwoorden zijn vaak ballast in je zinnen. Ze maken een tekst langer dan nodig zonder extra informatie te geven. Dat is niet handig. Zeker niet bij nieuwsbrieven, e-mails of webteksten; je wil snel tot de kern komen. Een zin met bijvoorbeeld tien woorden kun je terugbrengen naar zes of zeven. Dit maakt je tekst niet alleen korter, maar ook prettiger leesbaar. Stel dat je een opsomming maakt, dan leest een directe stijl veel vlotter. Met hulpwerkwoord: je zou ervoor kunnen zorgen dat je teksten korter en krachtiger overkomen; Zonder hulpwerkwoord: maak je teksten korter en krachtiger. Duidelijkheid en bondigheid in schrijven Hulpwerkwoorden weghalen helpt om zinnen bondiger te maken en dus duidelijker. Bij nieuwsbrieven bijvoorbeeld, wil je dat je lezer meteen snapt waar het om gaat. Kijk eens kritisch naar je voorbeeldzinnen en let op het gebruik van ‘worden’ en ‘zijn’. Haal weg wat niet nodig is en je houdt een heldere boodschap over, zonder voltooid deelwoord-constructies met 'worden'. Met hulpwerkwoord: het kan zijn dat je lezers niet direct begrijpen wat je bedoelt; Zonder hulpwerkwoord: zorg dat je lezers direct begrijpen wat je bedoelt. Veelgestelde vragen Hoe kan overmatig gebruik van hulpwerkwoorden je tekst beïnvloeden? Overmatig gebruik van hulpwerkwoorden kan je tekst onnodig lang en minder direct maken. Het kan de aandacht van de kernboodschap afleiden. Dat leidt tot een zwakkere overtuigingskracht. Hoe draagt het verminderen van hulpwerkwoorden bij aan de kracht van je boodschap? Hulpwerkwoorden schrappen zorgt voor een bondigere en sterkere zinsbouw. Hierdoor staan je hoofdwerkwoorden en -boodschappen centraal, wat je argumenten krachtiger maakt. Wat zijn de voordelen van het elimineren van overbodige hulpwerkwoorden in teksten? Door overbodige hulpwerkwoorden te schrappen, maak je jouw tekst directer en beter leesbaar. Dit verbetert de helderheid en zorgt dat je lezer sneller tot de kern komt. Kun je een voorbeeld geven van een tekst voor en na het schrappen van hulpwerkwoorden? Zeker! Voor: 'Je zou kunnen overwegen om je inschrijving te bevestigen'. Na: 'Bevestig je inschrijving'. De aangepaste versie is directer en actiever.
Roze bijl op een helblauwe achtergrond ter illustratie van het splitsen van een zin in twee zinnen.
24 jan., 2024
Lange zinnen kun je vaak eenvoudig herschrijven in kortere zinnen. Dat kun je op verschillende manieren aanpakken. Online vind je vele tips. Maar de tip over w-woorden vond ik nergens. Dat terwijl die ongelooflijk effectief is. Hieronder leg ik je uit hoe dat zit. Laat ik één ding vooropstellen: een tekst met alleen maar korte zinnen is onnatuurlijk. Dus dat is nu ook weer niet de bedoeling. Maar veel mensen schrijven vaak te veel lange zinnen. Daardoor wordt een tekst minder goed leesbaar. Met mijn tip over het omzetten van w-woorden in d-woorden, kun je zonder na te denken heel makkelijk langere zinnen in tweeën splitsen. En je tekst in een ommezien veel beter leesbaar maken. Wat zijn w-woorden en d-woorden? W-woorden kun je onderverdelen in een vragend voornaamwoord, vragende bijwoord en vragend voornaamwoordelijk bijwoord. Klinkt ingewikkeld, maar het gaat om doodeenvoudige woorden:
Cartoon van sprekende mensen van de zijkant gezien, links en rechts, met tekstballonnen ertussen.
24 jan., 2024
Ontdek in 5 simpele stappen hoe je levendige dialogen kunt schrijven. Maak je verhaal boeiender en de personages levensecht!
Share by: